Kompanzasyon Pano ve Tüm Elektrik Panoları
KOMPANZASYON
Sanayinin olmazsa olmaz enerji ihtiyacı elektrik enerjisidir. Elektrik enerjisini kullanırken bir yandan da verimli kullanmak gerekir. Bu durum, endüstriyel işletmelerde kompanzasyon ile sağlanır. Peki, kompanzasyon nedir? Neden önemlidir? Bu soruların cevapları için önce aktif, reaktif ve görünür güç kavramlarını açıklayıp güç üçgeninden bahsedeceğiz. Daha sonrasında ise kompanzasyonun önemine değineceğiz.
KOMPANSAZYON NEDİR ?
Kompanzasyon, akım ile gerilim arasındaki faz farkının en ideal olabilecek açıya getirilerek, sistemi olumsuz etkileyen reaktif güçlerin sıfıra yaklaştırılması olayıdır. Yani güç faktörü cos ϕ düzeltilir. Böylece enerji iletim hatlarının ve şebekenin gereksiz yere yüklenmesine sebep olan ve kayıpları artıran reaktif güç, olabildiğince minimum seviyede tutulur.
GÜÇ
Aktif Güç(P)
Gücün her an değişik değer aldığı durumlarda iş gören, faydalı olan gücün ortalama değerine alternatif akımda aktif güç denir. Alternatif akımda güç denildiğinde kastedilen aktif güçtür. Birimi wattır. P=U.I.Cosφ
Aktif güç U gerilim vektörü ile I. Cosφ akım vektörünün çarpımına eşittir. Akımın da İki vektörü olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.
Ia = I. Cosφ bileşene faydalı akım,
Ir=I.Sinφ ise reaktif iş yapmayan bileşendir.
Omik (Saf Direnç) devrelerde Cosφ =1 dir. Bunu sonucu olarak omik devrelerde aktif
güç mevcuttur ve P=U.I dır.
Endüktif ve kapasitif devrelerde Cosφ = 0 dır.
Endüktif ve kapasitif f devrelerde aktif güç P=0 dır.
REAKTİF GÜÇ
İşe yaramayan ancak kaynaktan çekilen kör güçtür. Diğer bir ifadeyle, endüktif yüklü devrelerde, manyetik devrenin uyartımı için gereken güçtür. “Q” harfi ile gösterilir. Bu güç endüktif yük üzerinde harcanmaz, sadece depo edilir ve tekrar kaynağa gönderilir.
Dolayısıyla, kaynakla endüktif yük arasında sürekli olarak reaktif güç alışverişi yapılır. Bu durum ise, sistemdeki iletkenlerden geçen akımın artmasına sebep olur.
Formülü:
Q = U.I.Sinφ formülü ile bulunur. Birimi (volt-amper-reaktif) var dır.
KAPASİTİFGÜÇ
Endüktif akımın gerilimden geride kapasitif takımın gerilimden ileride olmasıdır. Şirketlerde bobinli tüm cihazlar klima, motor, bulaşık, çamaşır makineleri vs.. çalıştıklarında manyetik olarak endüktif güç üretirler.Bu endüktif güç sistemimizde akım kayıplarına ve gerilim dalgalanmalarına sebebiyet verir. Bunu önlemek için kondansatör takviyeleri akım röleleri ölçümleriyle devreye yâda sisteme ilave edilir. Kapasitifte mevcut sistemdeki yüklerin oluşturduğu endüktif yüklerin normalden az oluşarak aradaki farkın aşırı normalden fazla kapatılmasıyla olması gerekenden fazla tasarruf yapmış olmuş demektir.
KOMPANZASYONDA GÜÇ FAKTÖRLERİ
AA (Alternatif Akım)veya(AC) elektrik güç sisteminde güç faktörü, aktif gücün görünür güce oranı olarak tanımlanır ve 0 ile 1 arasında bir sayıdır (çoğunlukla yüzde olarak gösterilik, örn: 0,5 pf = %50 pf). Aktif güç belli bir zamanda iş gören devrenin kapasitesidir. Görünür güç devredeki akım ve gerilimin ürünüdür. Yük deki enerji depolamadan dolayı veya lineer (doğrusal) olmayan yüklerde, görünür güç aktif güçten daha büyüktür.{\displaystyle P=S\left|\cos \phi \right|.}Birimler uyumlu olduğunda güç faktörü 0 ile 1 arasında boyutsuz nicelik olarak tanımlanır. Güç faktörü 0'a eşit olduğunda, enerji tamamen reaktiftir ve yükte depolanan enerji her bir çevrimde kaynağa döner, Güç faktörü 1 olduğunda, kaynaktan sağlanan tüm enerji yük tarafından tüketilir. Faz açısının işaretini göstermesi için güç faktörü genellikle "önde" veya "geride" ifade edilir.